Bij gezond ouder worden hoort zeker ook gezond slapen. Slaap is belangrijk om je overdag weer fit genoeg te voelen om alles te kunnen doen wat je wilt. Naarmate we ouder worden verandert er wel wat aan onze slaap. Bovendien neemt het risico op een slaapstoornis toe.
De meest voorkomende slaapstoornis is slapeloosheid. Daarnaast komen slaapapneu en rusteloze benen vaak voor op hoger leeftijd. Onderdanks de grotere kans op slaapstoornissen kunnen ouderen slaappillen beter vermijden. Een slaaptherapie kan een goed alternatief bieden en helpt bovendien beter dan medicijnen.
Natuurlijke veranderingen in het slaappatroon
Gemiddeld slapen we zo’n 7 á 8 uur. Op hogere leeftijd heb je niet minder slaap nodig dan in je jongere jaren. Wel slaap je minder lang aan één stuk en wordt je ’s nachts vaker wakker. Veel mensen doen op hogere leeftijd overdag een dutje. Slaap bestaat uit een afwisseling van lichte slaap, diepe slaap en R(apid) E(ye) M(ovement) slaap. In de REM slaap komen de meeste dromen voor. Ook deze ‘slaapstructuur’ verandert. Men brengt minder tijd in diepe slaap door, slaapt over het algemeen lichter en is gevoeliger voor omgevingsgeluiden en andere verstoringen.
Het risico op een slaapstoornis neemt toe: Oorzaken
Met het ouder worden groeit de kans op slaapklachten. Uit bevolkings-onderzoeken blijkt dat bijna de helft van de 50-plussers aan chronische slaapproblemen lijdt. De slaapstoornissen op hogere leeftijd hangen vaak samen met:
– medische of psychische problemen
– stress (bijvoorbeeld i.v.m. medische problemen, overlijden van je partner)
– grotere gevoeligheid voor verstoringen in de slaapomgeving
– meer medicijngebruik, waardoor de slaap verstoord kan raken
– een minder gestructureerd verloop van de dag, waardoor de biologische klok die het slapen en waken aanstuurt verstoord kan worden
Wanneer is een slaapprobleem chronisch?
Een slaapprobleem kan heel verschillend zijn. De een heeft moeite met inslapen, de ander wordt ’s nachts vaak wakker of ’s ochtends te vroeg wakker. Als dit langer duurt dan 2 maanden voelt men zich overdag niet meer goed uitgerust en kunnen de problemen chronisch worden. De meest voorkomende chronische slaapstoornissen zijn insomnie (slapeloosheid), slaapapneu en rusteloze benen.
Ouderen en slaapmiddelen: Gevaren en alternatieven
In internationale richtlijnen voor het voorschrijven van slaapmiddelen wordt aanbevolen:
• Bij 65+ers is het beter om het gebruik van slaapmiddelen geheel te vermijden.
• Bij volwassenen onder de 65 is gebruik van slaapmiddelen alleen in noodsituaties aan te bevelen – bijvoorbeeld bij slaapproblemen na het overlijden van een naaste.
• Slaapmiddelen dienen kortdurend gebruikt te worden.
Desondanks werden in Nederland in de afgelopen jaren miljoenen recepten voor slaapmiddelen uitgeschreven – het grootste deel ervan voor 65+ers. Vaak gaat het om een langdurend gebruik. Vooral bij ouderen brengen slaapmiddelen veel risico’s met zich mee: gevaar van ongelukken, verslaving, bijwerking en wisselwerking met andere medicijnen. Het gebruik van slaapmiddelen voor slapeloosheid is daarom af te raden. Gelukkig zijn er alternatieve behandelingen: Bij slapeloosheid helpt een slaaptherapie het beste – zonder de nadelen van slaapmiddelen.
