Joke en Benno

Wonen in het buitenland: een expat-leven in Shanghai

Ingrid avatar - Geniet van het leven

 

 

 

Joke (46) en Benno (50) Wagenaar zijn in 2014 met hun inmiddels jongvolwassen zonen Paul en Remco naar Shanghai vertrokken. Daarvoor woonden ze in Duitsland en Zwitserland, met tussendoor een paar jaar Nederland. Ze leiden het leven van een expat. Hoe ziet zo’n leven er uit? Hoe kom je tot de beslissing om in het buitenland te gaan wonen? Lees hier hun verhaal.

Toen de twee net verkering hadden, kwam het onderwerp ‘wonen in het buitenland’ al ter sprake. Benno had een tijd op Bonaire gewoond en wilde graag meer van de wereld zien. Voor Joke was de stap best groot, maar ze dacht er veel over na en het avontuur trok haar toch ook wel.

Duitsland en Zwitserland

Benno werkt als controler bij een multinational en is verantwoordelijk voor verschillende financiële zaken binnen het bedrijf. De eerste keer dat de vraag kwam of hij in het buitenland wilde werken, was toen hun oudste zoon een half jaar was. Ze gingen anderhalf jaar naar Duitsland en kwamen terug met een tweede kind en veel ervaringen. Daarna was het een tijdje rustig. Ze verbleven acht jaar in Nederland en de jongens groeiden hier op. Aan het eind van die periode werd hen gevraagd om naar Amerika te verhuizen en alle voorbereidingen werden getroffen. De jongens hadden er zin in, de school was ingelicht, maar het feest ging last minute niet door. Toen een jaar later de kans kwam om naar Zwitserland te gaan, was dat dan ook best lastig. Ze hadden de teleurstelling over Amerika nog in hun achterhoofd en vertelden het de kinderen pas toen het helemaal zeker was. De jongens waren acht en tien en vonden het behoorlijk eng. Ze hadden weinig tijd meer om aan het idee te wennen en spraken geen Engels en Duits. Maar het werd een mooie tijd.

En toen: Shanghai!

Na tweeënhalf jaar keerde de familie terug naar Nederland met het idee om daar voorgoed te blijven, al stonden ze wel open voor een nieuw buitenlands avontuur. Maar ze achtten de kans daarop niet groot. De kinderen gingen echter ook in Nederland naar een Internationale school. Ze lieten een huis bouwen in Amersfoort, maar voordat dat goed en wel ingericht was, werd de functie van Benno verplaatst naar Shanghai. Daardoor was de keuze: of een andere functie of naar China. Als snel klonk de vraag: schat ga je mee? En het bloed kroop waar het niet gaan kon, al stonden hun zonen niet meteen te trappelen. Het zou de derde middelbare school worden en ze vonden China wel echt heel ver. Bovendien hadden ze een bepaalde voorstelling van het land en die enorm grote stad en dat maakte hen niet meteen enthousiast. Maar het was crisis en de banen lagen niet voor het opscheppen, en dus ging de familie Wagenaar naar de andere kant van de wereld.

Wonen en werken

Nu wonen ze in Shanghai in een appartement dat zich op een compound bevindt. Met een hek er omheen en een beveiliger bij de ingang. Zo’n compound is niet te betalen voor de gemiddelde Chinees, dus er wonen in een compound louter buitenlanders. Daarbuiten wonen de locals, het is dan ook zeker niet zo dat Joke en Benno en de jongens totaal afgesloten leven van de locale bevolking.

In China is het heel gewoon dat je een hulp in de huishouding hebt. Iedere ochtend staat de ayi om negen uur op de stoep en doet de was, werkt het strijkgoed weg en maakt het huis schoon. Voor Joke is dat erg prettig en het geeft haar de ruimte om haar tijd aan vrijwilligerswerk te besteden. Ze verzorgt al bijna drie jaar de administratie op een Nederlandse school en ze is inval-juf op een Internationale school.

Shanghai is enorm druk, er wonen 25 miljoen mensen op een oppervlak dat even groot is als de provincie Gelderland. De hele stad staat iedere dag klemvast met auto’s. Ondanks het vele verkeer is de stad heel veilig. Benno gaat iedere ochtend om acht uur de deur uit en wordt rond half acht ’s avonds weer thuisgebracht. Door een chauffeur, want zelf autorijden mag niet vanwege de risico’s van een aanrijding en het feit dat je dan als buitenlander altijd aansprakelijk wordt gesteld voor de schade en het letsel. Gelukkig hoeft hij niet veel te reizen voor zijn werk en is Shanghai de basis.

Dagelijks leven

Joke met mondkapje opHet kostte Joke veel tijd om uit te vinden hoe alles werkt. Waar doe je de boodschappen? Even naar de Carrefour kost zo een halve dag door de reistijd, maar ook doordat de supermarkten heel vaak het assortiment verplaatsen en je dus altijd aan het zoeken bent. Gelukkig zijn er een paar kleinere supermarkten in de buurt met een ruim assortiment. Inmiddels is ze er trouwens achter dat alles kan worden bezorgd. Ze kan de supermarkt een foto appen van wat ze wil hebben en een half uur later staat er iemand op de stoep. Zo gaat dat ook met koffie, lunch of diner. Zelfs dvd’s worden thuisbezorgd.

De zomer in Shanghai duurt lang. In maart zitten ze al op het terras te lunchen en in november komt de winterjas pas weer uit de kast. Maar midden in de zomer is het echt heel heet, het kan wel zo’n 45 graden worden. Wat echt wel een probleem is, is de vervuiling. Alles is vervuild: water, lucht, de grond. Ze hebben overal zuiveringsapparaten voor. Ook groente en fruit worden goed schoonmaakt. Met water en azijn wassen en dan meerdere keren spoelen. En vlees is tricky: ziet het er raar uit, dan gaat het niet in de pan. Dat moet je dus leren aanvoelen en leren zien. De gezondheidsrisico’s van hun verblijf op de langere termijn zijn moeilijk in te schatten. “Misschien gaan we wel een paar maanden eerder dood omdat we hier in slechte lucht hebben gewoond. Dat zullen we nooit weten. Maar deze ervaring is ook enorm veel waard,” merkt Joke nuchter op.

Taal en cultuur

Joke met vriendinHet leven in Shanghai vergt een open mind en de nodige aanpassing. Alles is anders en je voelt je een soort analfabeet. Over het leren van de taal is Joke kort maar krachtig: het is keihard studeren of opgeven. Ze heeft twee jaar Mandarijn gestudeerd en dat was behoorlijk pittig. Benno en de jongens spreken nauwelijks Chinees en Joke is dan ook degene die probeert er wat van te begrijpen als er een gesprek plaatsvindt. Maar iedere regio heeft een eigen dialect en uitspraak, dus het blijft moeilijk.

De cultuurverschillen met Nederland zijn enorm. Ze vinden het dan ook heerlijk om af en toe even te ontsnappen aan ‘de madness’ zoals Joke het noemt. “Ik moet echt overal over onderhandelen en het is vreselijk moeizaam om dingen geregeld te krijgen. Boos worden is hier not done. Als je je kalmte verliest is dat voor beide partijen gezichtsverlies. Dus probeer je je altijd in te houden en aan te passen, maar soms lukt dat niet. Als de verwarming kapot is, wil ik gewoon graag dat er iemand komt om die te maken. Dan ben ik denk ik in de ogen van een Chinees wel eens onbeleefd.”

School en sociale contacten

Zonen Paul en Remco konden op de Internationale school meteen goed uit de voeten. Ze kregen daar zelfs lessen in Nederlandse taal, literatuur en cultuur en in de lagere klassen ook nog aardrijkskunde, maatschappijleer en geschiedenis. Daarnaast werden sport en evenementen allemaal door school geregeld. Oudste zoon Paul ging regelmatig met vrienden op stap om te karten, te bowlen of een filmpje te pakken. Remco was wat meer thuis te vinden. Inmiddels studeert Paul in Glasgow en Remco heeft zich net in Enschede geïnstalleerd. Voor hen is het Shanghai-avontuur verledentijd.

Vrije tijd

Chinese MuurIn de weekenden gaan Joke en Benno vaak de stad en omgeving verkennen. Shanghai biedt veel moois, maar ook veel beton. Als ze de kans krijgen trekken ze er op uit. “We gaan buitensporig veel op vakantie,” zegt Joke. “In Azië hebben we al veel mooie reizen gemaakt, onder andere naar Vietnam, Thailand en Maleisië. En Nieuw Zeeland en Australië zijn hier een stuk dichterbij dan vanuit Nederland. Dat aspect van expat zijn is echt heel gaaf.”

Dierbaren en heimwee

Helaas hebben weinig vrienden en familieleden de mogelijkheid om langs te komen. De afstand, het vliegen, de kosten, de vervuiling; dat houdt hen tegen. Gelukkig hebben de Wagenaars de mogelijkheid om af en toe naar Nederland te gaan. Maar ze zouden iedereen natuurlijk het liefst hun leven in Shanghai laten zien.

Echt heimwee hebben ze niet gehad, maar er waren en zijn moeilijke momenten. Toen de oma van Joke overleed bijvoorbeeld. Of als iemand een kindje krijgt of trouwt. Dan kunnen ze er niet bij zijn. “Daar moet je doorheen. Je kunt niet voor iedere kraamvisite naar Nederland. En ach, ik hoef er niet per se meer te zijn op die ene dag zoals Moederdag of met Kerst. Als we er wel zijn is het fijn en halen we alles in.”

Nu beide zonen het huis uit zijn, is er een andere fase aangebroken die Joke en Benno de nodige moeite kost. Ze zullen een nieuwe vorm moeten vinden voor een leven samen, met de kinderen heel ver weg. Maar ze zijn flexibel geworden door hun manier van leven en zullen ook nu hun draai zeker weer vinden.

Wat heeft het gebracht?

Ik vraag Joke wat het leven als expat echt de moeite waard maakt. Daar heeft ze een duidelijk antwoord op. “De groei die je als mens doormaakt is enorm, doordat je veel van de wereld ziet en in aanraking komt met andere culturen. Daarnaast hebben we veel nieuwe vrienden gemaakt, ook allemaal met hun eigen culturele achtergrond. Het is een leven vol vrijheid, ook omdat je als expat meestal goed betaald wordt.”

Als gezin heeft het hen ook het nodige gebracht. Vooral in Zwitserland waren ze enorm op elkaar aangewezen en dat zorgde voor een sterke band. In China waren de jongens al pubers en gingen meer hun eigen weg. Maar door samen al die avonturen te beleven, leer je elkaar op een andere manier kennen en dat is waardevol. De relatie tussen Joke en Benno is door alle ervaringen ook sterker geworden. “Maar die was al goed toen we eraan begonnen,” merkt Joke op. “Ik ben er van overtuigd dat je dit niet redt als je relatie slecht is. Dát is een ‘recipe for divorce’.

Deel dit artikel

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top